Στις 26 Απριλίου στη Σόφια πραγματοποιήθηκε το φόρουμ που διοργάνωσε το Ευρωπαϊκό Φιλελεύθερο Φόρουμ (ELF) της Ομάδας Συμμαχία Φιλελευθέρων και Δημοκρατών για την Ευρώπη (ALDE) σε συνεργασία με την Ατλαντική Λέσχη της Σόφιας που έκλεισε 30 χρόνια λειτουργίας. Οικοδεσπότες του φόρουμ το Βουλγαρικό Κίνημα για Ελευθερία και Δικαιώματα.
Στο φόρουμ με τίτλο «Το μάθημα της Ουκρανίας: Η διεύρυνση της ΕΕ ως αντίδοτο στον πόλεμο» συμμετείχαν ο Επίτροπος της ΕΕ για τη Διεύρυνση Όλιβερ Βάρχελι, η πρώην Ύπατος Εκπρόσωπος Φεντερίκα Μογκερίνι, ο ειδικός απεσταλμένος της ΕΕ για τον διάλογο Μίροσλαβ Λάιτσακ και οι υπουργοί Εξωτερικών της Βουλγαρίας, της Βόρειας Μακεδονίας, του Μαυροβουνίου, του Κοσσυφοπεδίου, οι αναπληρωτές ΥΠΕΞ της Τουρκίας για την ΕΕ και της Αλβανίας.
Στο περιθώριο του φόρουμ στο οποίο παραβρέθηκε και το iEidiseis, ο Εκτελεστικός Διευθυντής του Ευρωπαϊκού Φιλελεύθερου Φόρουμ Γερμανός Ντάνιελ Κάντικ, μίλησε αποκλειστικά για την διεύρυνση της ΕΕ, τα Δυτικά Βαλκάνια, την ΕΕ, τον πόλεμο στην Ουκρανία και την επόμενη μέρα για την Δύση.
Κύριε Κάντικ, στη Σόφια πραγματοποιήθηκε ένα φόρουμ για τα Βαλκάνια, σε μια πολύ κρίσιμη περίοδο, καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται, μετά τις Γαλλικές εκλογές και φυσικά για το κόμμα σας στην ΕΕ που πρέπει να δραστηριοποιηθεί σε ένα νέο περιβάλλον, ώστε να αλλάξει τα πράγματα στην Ευρώπη. Ποιες είναι οι προσδοκίες σας;
Πράγματι, αυτό το φόρουμ έχει συσταθεί από την οργάνωσή μου το ευρωπαϊκό φιλελεύθερο φόρουμ, τη δεξαμενή σκέψης και το ίδρυμα του κόμματος Alder και την υποστήριξη του ELF και της διατλαντικής λέσχης της Βουλγαρίας. Αυτό είναι κάτι που κάνουμε εδώ και αρκετό καιρό. Συζητάμε για την ενσωμάτωση των Δυτικών Βαλκανίων. Πάντα λέγαμε ότι είναι ζωτικής σημασίας να μιλάμε γι' αυτό. Είναι ζωτικής σημασίας να πιέσουμε γι' αυτό, γιατί υπάρχουν και άλλες δυνάμεις που κινούνται αρκετά στην περιοχή και τώρα μια από αυτές έχει κυριολεκτικά μετακινηθεί στην Ουκρανία και μας έδειξε ότι πρέπει να πάρουμε την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση στα σοβαρά. Και κάτω από αυτές, χωρίς αλλαγές στις συνθήκες, αλλά την αλλαγή αντίληψης της πραγματικότητας, οργανώσαμε αυτό το φόρουμ για να μιλήσουμε για το τι συνέπειες έχει και πρέπει να έχει ο πόλεμος στην Ουκρανία για την ολοκλήρωση της ΕΕ, ειδικά στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων.
Αν κοιτάξετε, χώρες όπως η Βόρεια Μακεδονία ή το Μαυροβούνιο στο θέμα αυτό είμαστε έτοιμοι να κάνουμε τα επόμενα βήματα. Αν κοιτάξετε χώρες όπως η Σερβία όπου η υποστήριξη για την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι πολύ χαμηλή κάτω από 50%, είναι ακόμα πιο σημαντικό να κάνουμε τα επόμενα βήματα. Όμως να κάνουμε ρεαλιστικά βήματα, χωρίς να δίνονται ψεύτικες υποσχέσεις όπως κάναμε στο παρελθόν, αλλά προτείνοντας ρεαλιστικά βήματα και παίρνοντας τα κατάλληλα μέτρα. Εξετάζοντας όμως τους τελευταίους γύρους ένταξης, ειδικά εδώ στη Βουλγαρία, όπου ο ελεγκτικός μηχανισμός επαλήθευσης αγνοήθηκε εντελώς και η πρόοδος σταμάτησε μόλις η χώρα εντάχθηκε στην ΕΕ.
Πιστεύετε ότι αυτή η καθυστέρηση στη διεύρυνση της ΕΕ μπορεί να αποτελέσει πρόβλημα με την εμπλοκή άλλων δυνάμεων όπως η Ρωσία ή η Κίνα στην περιοχή και να υπάρξει διάσπαση στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα;
Αυτό το έχουμε ξαναδεί. Σας θυμίζω μόνο το έτος 2018, όταν μετά τη βουλγαρική προεδρία της ΕΕ, βασικά ακριβώς τις ημέρες μετά τη σύνοδο κορυφής, με την πρωτοβουλία 16+1 που έλαβε χώρα εδώ στη Σόφια, η Κίνα συγκέντρωνε φίλους. Κάτι που ήταν σαν να δωροδοκούσε φίλους, ειδικά στην κεντρική Ευρώπη. Αν κοιτάξετε τη Σερβία, αν κοιτάξετε την Ουγγαρία, ειδικά σε αυτές τις χώρες, εισέρρευσαν πολλά χρήματα χωρίς δεσμεύσεις και αυτό είναι το επικίνδυνο μέρος της υπόθεσης. Αν υπάρχουν χρήματα χωρίς δεσμεύσεις, φυσικά και υπάρχουν δεσμεύσεις που σημαίνουν υποταγή, αλλά δεν υπάρχουν άμεσες δεσμεύσεις, όπως η απόδοση του κράτους δικαίου και άλλα πράγματα, αυτό γίνεται πολύ ελκυστικό για κάποιους ανθρώπους. Οπότε το ζήτημα είναι εκεί. Βλέπετε τόσο στη Γερμανία με τους Σοσιαλδημοκράτες αυτή τη στιγμή, αλλά και στην Ουγγαρία και σε άλλα μέρη ότι εξακολουθεί να υπάρχει μια ισχυρή υποταγή προς τη Ρωσία, όπου υπάρχει μια ας πούμε μπερδεμένη υποταγή, μπορεί να είναι προσωπική, αλλά και από την άποψη του χρήματος. Έτσι, αν δεν είμαστε προσεκτικοί, αν δεν έχουμε μια ρεαλιστική προοπτική για τις χώρες που πρόκειται να ενταχθούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και μια ρεαλιστική προοπτική για την Ευρωπαϊκή Ένωση σε σχέση με το τι μπορούν να προσφέρουν αυτές οι χώρες, μπορεί πράγματι να υπάρξει ρήξη στο μέλλον.
Με την αλλαγή της ηγεσίας στη Γερμανία με την εκλογή του Όλα Σόλτς στην Καγκελαρία, με αρκετές διαφορές από την προκάτοχο του Άνγκελα Μερκελ, αλλά και την επανεκλογή του Εμανουέλ Μακρόν, πιστεύετε ότι έχουμε μια νέα προοπτική, νέες ιδέες για την ΕΕ; Ποια είναι η εστίαση για το κόμμα σας σε αυτή τη νέα εποχή;
Πρέπει να δούμε πώς θα πάνε οι επόμενες εκλογές στη Γαλλία, αυτό ήταν μόνο το πρώτο βήμα που έπρεπε να γίνει και ήταν ένα σημαντικό εμπόδιο. Ήταν καλύτερο [σ.σ. το αποτέλεσμα] από ό, τι περιμέναμε και φαίνεται καλύτερο από ό, τι φοβόμασταν. Αλλά παρ' όλα αυτά, ο Μακρόν έχει πληγωθεί και θα φανεί μετά τις βουλευτικές εκλογές και αυτό θα έχει συνέπειες μακροπρόθεσμα και για τη συζήτηση σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Ωστόσο και αυτό ισχύει τόσο για την Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και για το κόμμα μου της φιλελεύθερης οικογένειας, πρέπει να έχουμε ένα ξεκάθαρο όραμα για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μόλις είχαμε ή έχουμε ακόμα αυτό το μεγάλο διαφημιστικό γεγονός που λέγεται συμβόλαιο για το μέλλον της Ευρώπης το οποίο θα έχει ακριβώς μηδενικά αποτελέσματα.
Λοιπόν ο κόσμος θα πει εντάξει, οπότε πείτε μας ποιο είναι το μέλλον της Ευρώπης; Ποιοι είμαστε; Εμείς που θέλουμε να πάμε; Αυτό είναι ένα ερώτημα που είναι ακόμα αναπάντητο.
Οι φιλελεύθεροι ειδικά, η οργάνωση μου της Ευρωπαϊκής φιλελεύθερης μορφής έχει δημιουργήσει μια λευκή βίβλο για την Ευρώπη του 2030. Πως φανταζόμαστε την Ευρωπαϊκή Ένωση πως πρέπει να μοιάζει και που πρέπει να πάμε και αυτό είναι επίσης κάτι που ισχύει για όλη την Ευρωπαϊκή οικογένεια. Πρέπει να βρούμε έναν τρόπο για το μέλλον, να βρούμε σημεία αναφοράς για το μέλλον όπου το ένα οδηγεί σε μια ισχυρότερη κοινή εξωτερική ασφαλής πολιτική, ισχυρή ολοκλήρωση της ψηφιακής και πραγματικής ενιαίας αγοράς, ισχυρότεροι διατλαντικοί δεσμοί, λιγότερη γραφειοκρατία, λιγότερη δουλειά σε τομείς που τα μέλη μπορούν να κάνουν καλύτερα. Δηλαδή περισσότερη επικουρικότητα στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχοντας ένα ενισχυμένο κοινοβούλιο που στην πραγματικότητα διατηρεί το όνομα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, που έχει το δικαίωμα της πρωτοβουλίας και όπου οι Επίτροποι δεν θα είναι υπεύθυνοι αλλά πρέπει να λογοδοτούν σωστά στο κοινοβούλιο σαν μια κυβέρνηση αν θέλετε. Δεν θέλουμε να το αποκαλούμε έτσι, αλλά τελικά, αυτό μπορεί να είναι το βιβλίο συντονισμού.
Έτσι αυτό το θετικό όραμα είναι ότι μπορούμε να επιτύχουμε ευημερία και ειρήνη, ότι μπορούμε να το κάνουμε, ότι είμαστε θετικοί για το μέλλον. Αυτό είναι το όραμά μας για την Ευρωπαϊκή Ένωση που πρέπει να φέρουμε απέναντι στους αρνητές, γιατί είμαστε οι μόνοι που λέμε τι θέλουμε. Οι άλλοι λένε μόνο τι δεν θέλουν και αυτό είναι κάτι με το οποίο δεν μπορείς να κάνεις πολιτικές. Κι αυτό δεν το θέλουμε. Το να μην έχουμε ξεκάθαρο όραμα έχει οδηγήσει στα μεγάλα προβλήματα που έχουμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση αυτή τη στιγμή.
Το καυτό θέμα στην Ευρώπη είναι ο πόλεμος στην Ουκρανία μετά την εισβολή της Ρωσίας, πιστεύετε ότι πρόκειται για εμφύλιο πόλεμο ή για πόλεμο μεταξύ Ανατολής και Δύσης;
Είναι πράγματι ένα πολύ περίπλοκο ερώτημα. Ας είμαστε ειλικρινείς, υπάρχει ένας εμφύλιος πόλεμος δι' αντιπροσώπων σε εξέλιξη από το 2014. Η Ρωσία στηρίζει αντάρτες για περισσότερο από μια δεκαετία. Η πρώτη περίπτωση όπου είδαμε πραγματικά κάτι τέτοιο να συμβαίνει ήταν η Γεωργία. Βλέπουμε τέτοιου είδους πράγματα στη Μολδαβία όπου υπάρχει αυξανόμενη στρατιωτικοποίηση της ρητορικής αν θέλετε για αρκετό καιρό έχουμε δει από το 2014 και στρατιωτικοποίηση των ανταρτών και ας τους ονομάσουμε αυτονομιστές στην Ουκρανία. Έτσι υπήρξε ένας εμφύλιος πόλεμος και τώρα έχουμε μια εξωτερική παρέμβαση.
Αυτό που φοβάμαι ότι θα συμβεί είναι ότι η Ρωσία θα φωλιάσει στο ανατολικό τμήμα της Ουκρανίας φοβάμαι ότι θα προσπαθήσουν να κάνουν μια γέφυρα με τον 14ο ρωσικό στρατό στη Μολδαβία ή την Υπερδνειστερία καλύτερα και τότε θα περιμένουμε και πάλι για μερικά χρόνια και τότε θα έχουμε την ίδια κατάσταση όπως έχουμε τώρα, αν δεν έχουμε μια σταθερή απάντηση από τους δυτικούς συμμάχους από τον κόσμο στην πραγματικότητα.
Πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι σχετικά με τη στρατηγική αυτονομία πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι σχετικά με τη στρατηγική μας θέση και δεν βλέπω έναν 3ο Παγκόσμιο Πόλεμο να πλανάται πάνω από το κεφάλι μας, επειδή είδαμε ότι ο ρωσικός στρατός είναι πολύ λιγότερο σε καλή κατάσταση από ό, τι νομίζαμε. Ότι υπάρχει πολλή επαναφορά του παλιού εξοπλισμού. Έχω ένα προαίσθημα για το τι μπορεί να σημαίνει αυτό για τις πυραυλικές τους ικανότητες. Έτσι, αν μπορέσουμε να εγκαταστήσουμε αυτή τη διαδικασία τώρα με τις κυρώσεις που μπορούμε να επιβάλουμε στη Ρωσία, με σωστές κυρώσεις, συμπεριλαμβανομένων των ενεργειακών και όχι με τη διστακτική προσέγγιση που ακολουθεί η Γερμανία, τότε μπορεί να κερδίσουμε πραγματικά το μακροπρόθεσμο παιχνίδι και έχουμε επίσης χρόνο να αποκτήσουμε τον οπλισμό για να καταρρίψουμε οτιδήποτε πετάξει προς το μέρος μας από τη Ρωσία.
Πιστεύεται ότι η μειοψηφία, οι δυτικοί σύμμαχοι που είναι η μειοψηφία του κόσμου και μόνο η δυτική συμμαχία μπορεί να ηγηθεί αυτού του κόσμου;
Στο τέλος της ημέρας, πάντα έλεγα ότι υπάρχουν δύο πράγματα σχετικά με τη Ρωσία και την Κίνα…
Μιλάμε και για τη Βραζιλία, την Ινδία, τη Νότια Αφρική…
Ναι. Υπάρχει διαφορά. Γιατί αν κοιτάξετε την Κίνα και τη Ρωσία είναι οικονομικοί ανταγωνιστές και στρατηγικοί αντίπαλοι και συστημικοί αντίπαλοι ας το θέσουμε έτσι. Αν κοιτάξετε τη Νότια Αφρική, αν κοιτάξετε τη Βραζιλία, αν κοιτάξετε την Ινδία, μιλάμε για μια ελαφρώς διαφορετική κατάσταση, ειδικά στη σύνθεση των χωρών και την κατανόηση της δημοκρατικής διαδικασίας στις χώρες. Η Ινδία είναι ένα τελείως διαφορετικό παιχνίδι από τις άλλες. Ας πάρουμε τη Νότια Αφρική και τη Βραζιλία υπάρχουν πολλά περισσότερα που μας ενώνουν με αυτές απ’ ότι τις ενώνουν με τη Ρωσία. Για παράδειγμα υπάρχει τεράστιο αναπτυξιακό δυναμικό αλλά υπάρχουν και χώρες όπως η Ιαπωνία που πολιτισμικά δεν έχει καμία σχέση με εμάς αλλά παρόλα αυτά υπάρχει μια επικάλυψη στις αξίες που έχουμε. Δεν έχουμε κανένα πρόβλημα να συνεργαστούμε μεταξύ μας, δεν έχουμε πρόβλημα να κατανοήσουμε ο ένας τον άλλον σε θεσμικό και οικονομικό επίπεδο και αυτό νομίζω ότι δίνει μια αρκετά καλή κατανόηση για το πώς θα μπορούσε να μοιάζει ο κόσμος. Και ναι η Δύση πρέπει να αναλάβει την ηγεσία, αλλά αυτό δεν έχει να κάνει με νέα αποικιοκρατία ή ιμπεριαλισμό είναι η πίστη στο άτομο.
Αν συγκρίνετε πάλι την Κίνα και τη Ρωσία με τη Δύση, εμείς πιστεύουμε στη δύναμη του ατόμου αυτοί πιστεύουν στη δύναμη της συλλογικότητας. Αν ένα άτομο πεθάνει δεν έχει σημασία εκεί, με εμάς είναι πάντα μια τραγωδία. Οι άνθρωποι στέλνονται στους πολέμους και είναι μεγάλοι ήρωες που πεθαίνουν για την πατρίδα. Αν κάποιος, αν ένας στρατιώτης πεθάνει από τον γερμανικό στρατό και κάπου αλλού είναι μια εθνική τραγωδία και νομίζω ότι αυτό είναι κάτι που πρέπει να έχουμε κατά νου. Οπότε ναι πρέπει να αναλάβουμε τον αγώνα, ναι πρέπει να ηγηθούμε του αγώνα, πρέπει να δώσουμε στους εταίρους μας τα εργαλεία για να ενδυναμωθούν και πρέπει να έχουμε την πεποίθηση ότι κάθε ανθρώπινο ον σε αυτόν τον πλανήτη θέλει να ζει σε ευημερία και θέλει να είναι ελεύθερο και να έχει ιστορία. Όπως φαίνεται, όπως βλέπουμε γύρω μας, ο μόνος τρόπος που αυτό είναι δυνατό είναι η προσαρμογή και ίσως σε κάποιο βαθμό τον τρόπο ζωής που δείχνουν χώρες όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση, οι ΗΠΑ ή η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα.