Ποιος ξέρει τι θα ξημερώσει την επομένη των Προεδρικών εκλογών στους πολίτες του κόσμου που βρίσκονται εκτός αμερικανικών συνόρων αλλά βρίσκονται εντός της σφαίρας επιρροής των ΗΠΑ ;
Επί της ουσίας κανείς (μας) δεν γνωρίζει διότι δυστυχώς σε τούτες τις Προεδρικές Αμερικανικές εκλογές τα ακανθώδη θέματα της εξωτερικής πολιτικής κάθονται στις πίσω σειρές της κερκίδας της προεκλογικής εκστρατείας.
Μέσα σε λιγότερο από ένα μήνα, οι προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ στιγματίζονται από:
- Την πανδημία τα θύματα της οποίας ξεπερνούν τις 200.000 στην χώρα. Με έναν Πρόεδρο και νυν υποψήφιο που υποτίμησε τον κορονοϊό και νόσησε από αυτόν και παρ όλα αυτά καλεί τον πληθυσμό σε ανυπακοή κόντρα στις οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.
- Τον θάνατο ενός ισόβιου μέλους του Ανώτατου Δικαστηρίου και την εσπευσμένη αντικατάσταση του που προκαλεί έντονη πολιτική αντιπαράθεση...
Οι Aμερικανοί πολίτες παρακολουθούν, μπερδεμένοι και νευρικοί. Αγωνιούν και ενδιαφέρονται για την νόσος, την οικονομία, το «Νόμος και Τάξη», τον ρατσισμό....
Ωστόσο, το πώς χειρίζονται οι ΗΠΑ τις διεθνείς σχέσεις που επηρεάζει τις ζωές ολοκλήρου του πλανήτη, είναι ένα θέμα που δεν κατέχει δεσπόζουσα θέση σε τούτη την προεκλογική εκστρατεία, παρ ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ έχει τεράστιες εξουσίες στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής.
Επομένως οι πολίτες του κόσμου πέραν της Αμερικής ενδιαφέρονται να μάθουν και αγωνιούν σ ένα βαθμό για το εάν και πως θα επηρεαστεί η ζωή τους από την εκλογή του ενός ή του άλλου υποψηφίου που θα χαράζει την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ.
Τούτη την περίοδο τα διεθνή γεγονότα είναι χαοτικά και ρευστά γι αυτό το στυλ ηγεσίας και προσέγγισης των θεμάτων εξωτερικής πολιτικής μπορεί να είναι το κλειδί.
Στην αρχή της θητείας του, ο Τραμπ απειλούσε με πόλεμο τη Βόρεια Κορέα. Πρόσφατα καυχήθηκε για τα «ερωτικά γράμματα» που ανταλλάσσουν με τον Kim Jong Un !
Εκεί που ο Τράμπ παρέμεινε συνεπής είναι το "America First" και η σκληρή γραμμή κατά της μετανάστευσης.
Έλαβε σημαντικές αποφάσεις -όπως η δολοφονία του ηγετικού στελέχους του ISI Qassem Soleimani - εν αγνοία των εταίρων του, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο ή την Γαλλία. Παράλληλα επιδεικνύει περιφρόνηση για Οργανισμούς και θεσμούς, από τον ΟΗΕ έως το ΝΑΤΟ και την ΕΕ.
Παραγκωνίζει θεσμούς (Κογκρέσου) και νόμους (CAATSA για κυρώσεις) για χάρη φίλων συνεταίρων του (βλέπε Ερντογάν)
Προσβάλει ομολόγους του (Μέρκελ) ακόμη και φίλους του (Ερντογάν)...
Εριστικός και απρόβλεπτος όσο κανείς άλλος Αμερικανός Πρόεδρος...
Αλλά και ο αντίπαλος του Τζό Μπάιντεν δεν είναι αρχάριος στα θέματα εξωτερικής πολιτικής. Ως αντιπρόεδρος επί Προεδρίας Μπαράκ Ομπάμα αλλά και έχοντας διατελέσει πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας, έχει αφήσει το στίγμα του στην χάραξη και άσκηση της Αμερικανικής Εξωτερικής Πολιτικής.
Για παράδειγμα σε αντίθεση με τον Τράμπ, ο Μπάιντεν ήταν υπέρ του πολέμου στο Ιράκ το 2003, ωστόσο είχε προειδοποιήσει ότι : «Θα ήταν τραγωδία εάν απομακρύνουμε έναν τύραννο στο Ιράκ, μόνο και μόνο για να αφήσουμε το χάος στη συνέχεια».
Υποτίθεται ότι, ο Μπάιντεν ήταν δύσπιστος για την επιχείρηση δολοφονίας του Οσάμα Μπιν Λάντεν στο Πακιστάν το 2011. Ωστόσο ο Τραμπ φαίνεται ότι δεν δίστασε να σκοτώσει σημαντικές ηγετικές προσωπικότητες του ISI συμπεριλαμβανομένου του Αμπού Μπακνταντί. Ο Μπάιντεν έχει δεσμευτεί να ανακαλέσει σημαντικές πράξεις του Τραμπ από την πρώτη ημέρα εάν αναλάβει τα καθήκοντα του Προέδρου. «Με μια υπογραφή» έχει υποσχεθεί ότι θα ακυρώσει το εμπάργκο σε επισκέπτες προερχόμενοι από μουσουλμανικές χώρες. Επίσης έχει δεσμευτεί ότι οι ΗΠΑ θα επανέλθουν στην Συμφωνία των Παρισίων για την Κλιματική Αλλαγή.
Ο Τραμπ αγνόησε πολλές περιφερειακές συγκρούσεις (πχ Λιβύη) όπου δεν ένιωθε ότι οι ΗΠΑ είχαν άμεσο συμφέρον. Ο Μπάιντεν διαβεβαιώνει ότι δεν θα αγνοεί καμία περιφερειακή σύγκρουση.
Ο αφοπλισμός των πυρηνικών ειναι ένα άλλο σημείο τριβής. Ο Τραμπ μιλά σκληρά για το Ιράν και ήπια -πια- για τη Βόρεια Κορέα ! Ο Τραμπ εγκατέλειψε την συμφωνία για τα πυρηνικά με το Ιράν του 2015 και τώρα δεσμεύεται να διατηρήσει τη μέγιστη πολιτική πίεσης και να εμποδίσει το Ιράν να αποκτήσει πυρηνικό όπλο. Ο Μπάιντεν διαβεβαιώνει ότι θα ξεκινήσει εκ νέου συνομιλίες με την Τεχεράνη μέσα στους πρώτους έξι μήνες της Προεδρικής θητείας του για την αναβίωση της Συμφωνίας του 2015, ενώ στοχεύει στον περιορισμό της ιρανικής παρέμβασης στην περιοχή.
Ο Τραμπ δεν είναι οπαδός των συνθηκών ελέγχου των όπλων, γιατί θεωρεί ότι σε μεγάλο βαθμό άλλες χώρες - Κίνα και Ρωσία - τις εκμεταλλεύονται. Ο Μπάιντεν, αντίθετα, θα επιδιώξει την επέκταση της Συνθήκης που περιορίζει τον αριθμό των αμερικανικών και ρωσικών πυρηνικών κεφαλών.
Ο Τραμπ δεν έχασε ποτέ την ευκαιρία να μειώσει τη βοήθεια στο εξωτερικό, ενώ ο Μπάιντεν θα το θεωρήσει ως εργαλείο μαλακής δύναμης των ΗΠΑ.
Αυτοί σε γενικές γραμμές είναι οι τομείς της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ στους οποίους οι δύο υποψήφιοι έχουν διαμετρικά αντίθετες θέσεις.
Ωστόσο υπάρχουν και αρκετές ομοιότητες στα ζητήματα της εξωτερικής πολιτικής . Ο Τραμπ και ο Μπάιντεν θέλουν να αποφεύγουν τις στρατιωτικές περιπέτειες στο εξωτερικό. Και οι δύο επιδιώκουν απεγκλωβισμό των ΗΠΑ από τους «παρατεταμένους πολέμους», όπως το Αφγανιστάν.
Ο Μπάιντεν μίλησε για τη διατήρηση μόνο 1.500 έως 2.000 στρατευμάτων στη Μέση Ανατολή και το Αφγανιστάν.
Και οι δύο υποψήφιοι Πρόεδροι δεσμεύονται πλήρως για την ασφάλεια του Ισραήλ. Ο Τραμπ έχει προχωρήσει περισσότερο από οποιονδήποτε από τους προκατόχους του μετακινώντας την Πρεσβεία των ΗΠΑ στην Ιερουσαλήμ, δεν στράφηκε εναντίον των εποικισμών και συνέβαλε για την εξομάλυνση των σχέσεων του Ισραήλ με τις χώρες του Αραβικού Κόλπου. Ο Μπάιντεν έχει δεσμευτεί να προσπαθήσει να επανασυνδεθεί με την παλαιστινιακή ηγεσία και ενδεχομένως να αποκαταστήσει τη χρηματοδότηση των ΗΠΑ.
Και οι δύο υποψήφιοι Πρόεδροι είναι υπέρ των κυρώσεων μέσω του νόμου CAATSA. Ωστόσο ο CAATSA θα παραμείνει πάνω - πάνω στην εργαλειοθήκη εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ.
Βεβαίως υπάρχουν αναπάντητα ερωτήματα και για τους δυο υποψήφιους:
Για τον Τράμπ είναι ασαφές εάν:
- Θα λειτουργήσει διαφορετικά σε μια δεύτερη θητεία;
- Θα συνεχίσει να επικεντρώνεται στην αναίρεση όλων όσων έκανε ο Ομπάμα ως καθοδηγητικό δόγμα του ;
- Υπάρχει κάποια μεγάλη επιλογή που θα προσπαθήσει να κάνει μόδα ;
Για δε τον Μπάιντεν αναπάντητο παραμένει εάν:
- Θα είναι απλώς συνέχεια της εποχής του Ομπάμα ή έχει το δικό του δόγμα στην εξωτερική πολιτική ;
- Ο Ομπάμα είχε ενεργό παρουσία στην Ασία, θα το συνεχίσει και ο Μπάιντεν;
Η Συρία - ίσως η μεγαλύτερη αποτυχία της εξωτερικής πολιτικής του Μπαράκ Ομπάμα - δεν αναφέρεται καν στον ιστότοπο του Μπάιντεν. Τι σημαίνει αυτή η παράληψη ;
Ειδικότερα στην ελληνοτουρκική διένεξη η παρέμβαση του Αμερικανού Προέδρου-ανεξαρτήτως ποιος από τους δυο θα εκλεγεί- αναμένεται να είναι περιορισμένη και εντός του αυστηρού πλαισίου των «ίσων αποστάσεων» που τις τελευταίες δεκαετίες τηρεί το Στέιτ Ντηπάρτμεντ.
Η επίσκεψη στην Ελλάδα και η διανυκτέρευση στην Σούδα του Μάικ Πομπέο αλλά και η συνέντευξη του Τζο Μπάιντεν στην εφημερίδα της ομογένειας «Εθνικός Κήρυκας» που τάσσεται κατά της μετατροπής σε τζαμί της Αγίας Σοφίας , σαφώς και είναι θετικές κινήσεις ωστόσο δεν λύνουν το πρόβλημα.