Η σχολική ποδιά του Τσεκλένη έχει ακόμη πάνω την τιμή από το Μινιόν ενώ τα παλιά θρανία έχουν ακόμη τις μολυβιές από ακατανόητες πλέον σημειώσεις. Από την πρώτη στιγμή που μπαίνεις στην πόρτα του Μουσείου Εκπαίδευσης στον Άγιο Δημήτριο ο χρόνος γυρνάει πίσω πολλές δεκαετίες.
Η σχολική αίθουσα έχει τα παλιά θρανία, οι ενισχυτές από όπου έφθανε η φωνή του διευθυντή σε όλες τις τάξεις λειτουργεί ακόμη κι αν πέρασαν πάνω από 50 χρόνια.
Το Μουσείο Εκπαίδευσης στον Άγιο Δημήτριο έγινε από το μεράκι του Θανάση Βάσιου αλλά και την περιέργειά του να δει τι υπήρχε πίσω από μια κλειστή πόρτα στο 20ο δημοτικό σχολείο Αγίου Δημητρίου.
Τώρα πια τα εκθέματα έχουν πολλαπλασιαστεί και πλέον πρέπει με την βοήθεια της πολιτείας να βρεθεί ένας μεγαλύτερος χώρος ώστε να αναδειχθεί η μεγάλη συλλογή.
- Πότε δημιουργήθηκε και πώς;
Η ιδέα γεννήθηκε το 1999 όταν τοποθετήθηκα διευθυντής στο 20ο Δημοτικό Σχολείο Αγίου Δημητρίου. Εξερευνώντας τος χώρους του σχολείου εντόπισα μια μικρή αποθήκη με σιδερένια πόρτα που ήταν κλειδωμένη. Όταν την άνοιξα βρήκα διάφορα σκονισμένα παλιά αντικείμενα, φθαρμένους χάρτες, εικόνες για φυτά και ζώα, εικόνες Παλαιάς και Καινής Διαθήκης, πολύγραφους οινοπνεύματος, ενισχυτές και μια κινηματογραφική μηχανή. Τα περισσότερα προέρχονταν από το 9ο Δημοτικό Σχολείο Αγίου Δημητρίου το οποίο στεγάζονταν παλιότερα στο κτήριο. Αφού τα ξεσκόνισα άρχισα να τα εκθέτω στην καινούρια αίθουσα πληροφορικής που είχαμε δημιουργήσει.
Ήξερα ότι στις αποθήκες και άλλων σχολείων υπήρχαν πολλά τέτοια αντικείμενα και επειδή φοβόμουν για την τύχη τους, άρχισα σιγά - σιγά να τα συγκεντρώνω και να τα αποθηκεύω με σκοπό κάποια στιγμή να τα εκθέσω. Το 2004 μετακόμισε το 20ο Δημοτικό στο καινούριο διδακτήριο όπου υπήρχαν μεγάλοι υπόγειοι χώροι. Σε μια υπόγεια αίθουσα 75τμ άρχισα σιγά - σιγά να τα τοποθετώ με τέτοιο τρόπο ώστε να δημιουργηθεί μια παλιά σχολική τάξη. Η συλλογή μεγάλωνε αδειάζοντας τις αποθήκες των σχολείων πρώτα του Δήμου μας και στη συνέχεια των διπλανών δήμων. Επίσης, φίλοι και συνάδελφοι έφεραν δικά τους αντικείμενα. Στα σκουπίδια βρήκα και άλλα και η συλλογή μεγάλωνε συνεχώς. Το Μουσείο επεκτάθηκε αναγκαστικά και στις διπλανές αίθουσες και σήμερα καταλαμβάνει ένα χώρο 300τμ.
- Ποια είναι τα πιο σημαντικά για εσάς εκθέματα; Ποια αγαπάτε περισσότερο και για ποια αισθάνεστε υπερήφανος;
Είμαι περήφανος για όλα τα εκθέματα που έχουν βρει τη θέση τους στο Μουσείο. Αν δεν ήταν εκεί στην καλύτερη περίπτωση θα είχαν πάει για ανακύκλωση και στη χειρότερη θα είχαν καταλήξει στα σκουπίδια. Είμαι χαρούμενος που τους δίνετε μια δεύτερη ευκαιρία να διδάξουν και να συγκινήσουν τους επισκέπτες. Από αυτά μπορώ να ξεχωρίσω την εγκυκλοπαίδεια ΠΥΡΣΟΣ που εκδόθηκε το 1929 και αποτέλεσε σταθμό στην Εκδοτική Ιστορία. Τον χάρτη των Εποχών που την εικονογράφηση έκανε ο μεγάλος Έλληνας ζωγράφος Σπύρος Βασιλείου. Επίσης, ένα από τα πρώτα λεξικά που εκδόθηκε το 1898, το λεξικό Γ. Ζηκίδου εκδ. 1913. Tις δύο μαθητικές ποδιές σχεδιασμένες από τον Τσεκλένη οι οποίες έχουν ακόμη τα ταμπελάκια πώλησης.
Προφανώς, είχαν μείνει απούλητες λόγω της απόφασης για κατάργηση το Φεβρουάριο του 1982 στη μέση της σχολικής χρονιάς. Μεγάλη συναισθηματική αξία έχει ο κουμπαράς του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου γιατί είναι αυτός που πήρα από τη βράβευση της έκθεσης για την αποταμίευση το 1971. Νιώθω μεγάλη ικανοποίηση για τα τετράδια μιας δασκάλας που υπηρετούσε στα μέσα του προηγούμενου αιώνα. Έχει μεγάλο ενδιαφέρον να μελετήσει κάποιος τα όσα γράφει και τα οποία βρήκα μαζί με τα βιβλία της σε μια κούτα δίπλα στα σκουπίδια.
Μεγάλη χαρά ένιωσα όταν ένας συνδημότης πρόσφερε στο Μουσείο 32 ραδιόφωνα της δεκαετίας του 50 τα οποία αν και δεν είναι σχολικά αντικείμενα βρήκαν τη θέση τους. Επίσης νιώθω ιδιαίτερη συγκίνηση για μερικά βιβλία των αρχών του 20ου αιώνα που η φθορά τους δείχνει ότι πολλές γενιές μαθητών έμαθαν τα πρώτα τους γράμματα. Πολλά είναι τα σημαντικά εκθέματα και αν θέλει μπορεί να δει κάποιος και στην ιστοσελίδα μας www.mead.gr.
- Εξηγείστε μας γιατί επί χούντας ο περισσότερος τεχνολογικός εξοπλισμός των σχολείων προέρχονταν από τις ανατολικές χώρες;
Οι χώρες της Δυτικής Ευρώπης στην πλειοψηφία τους ήταν επικριτικές στο δικτατορικό καθεστώς και δεν ήθελαν συνεργασία μαζί του. Επίσης υποστήριζαν με διάφορους τρόπους την αντιδικτατορική αντίσταση και αυτό δεν άρεσε στη χούντα. Όλα αυτά είχαν σαν αποτέλεσμα την εξαγωγική ασφυξία της Ελλάδας και την αδυναμία να βρει αγορές για τα αγροτικά προϊόντα. Έτσι η δικτατορία αποφάσισε ένα «άνοιγμα προς ανατολάς» στις χώρες δηλαδή του ανατολικού μπλοκ που και εκείνες επιθυμούσαν γιατί υπέφεραν από το εμπάργκο της Δύσης.
Έτσι έγιναν διάφορες συμφωνίες για εισαγωγή τεχνολογικού εξοπλισμού που αποπληρώνονταν με λεμόνια, φρούτα και άλλα αγροτικά προϊόντα. Στο Μουσείο μας υπάρχουν ενισχυτές και πολύγραφοι οινοπνεύματος από την Ανατολική Γερμανία, μηχανές προβολής από Τσεχοσλοβακία και Σοβιετική Ένωση, κινηματογραφικές μηχανές και μαγνητόφωνα από την Πολωνία.
- Αν κάποιος έχει κειμήλια από την εκπαιδευτική ιστορία του τόπου και θέλει να σας τα δώσει, πώς θα απευθυνθεί σε εσάς;
Μπορεί να απευθυνθεί στο 20ο Δημοτικό Σχολείο Αγίου Δημητρίου στη διεύθυνση Μουσών και Γ. Ρίτσου 17342 όπου φιλοξενείται το Μουσείο. Μπορεί επίσης να απευθυνθεί σε μένα στο τηλέφωνο 6942707732, Θανάσης Βάσιος.
- Τι σας λένε τα παιδιά αλλά και οι νέοι καθηγητές όταν το επισκέπτονται;
Οι μαθητές του Δημοτικού που το έχουν επισκεφτεί μέχρι τώρα έφυγαν ενθουσιασμένοι γιατί γνώρισαν ένα σχολείο μιας άλλης εποχής. Στοιχεία μπορεί να γνώριζαν από τις διηγήσεις των γονέων, παππούδων και γιαγιάδων, αλλά η γνωριμία δια ζώσης και η επαφή με περισσότερες αισθήσεις δημιουργεί συναισθηματική , στέρεη μάθηση.
Κάθε μαθητής ως ξεχωριστή προσωπικότητα ενθουσιάζονταν με διαφορετικά πράγματα, τους περισσότερους όμως εντυπωσίασαν τα μηχανήματα. Για παράδειγμα το ενδιαφέρον που μπορεί να προκαλέσει η λειτουργία μιας παλιάς γραφομηχανής είναι αξιοθαύμαστο. Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία εκπαιδευτικοί συγκινούνταν γιατί το Μουσείο ξυπνούσε τις αναμνήσεις των παιδικών χρόνων. Εντύπωση όμως μου έκανε ο ενθουσιασμός των νέων αναπληρωτών εκπαιδευτικών.
- Ποιο είναι το επόμενο βήμα;
Το Μουσείο είναι ανάγκη να κάνει αρκετά βήματα που θα το οδηγήσουν στην εξέλιξή του. Πρώτον πρέπει να αποκτήσει μια Νομική μορφή γιατί σήμερα είναι απλά μια συλλογή στα υπόγεια του 20ου Δημοτικού. Αυτό δεν αρκεί. Δεύτερο είναι απαραίτητο να βρεθεί ένας καταλληλότερος χώρος, εύκολα προσβάσιμος για όλους, ανεξάρτητος και να τον βλέπει ο ήλιος. Υπάρχουν πολλές προτάσεις. Τρίτον να στηθεί ξανά από ειδικούς ώστε να γίνει ένα πραγματικό Μουσείο σύμφωνα με τις αρχές της Μουσειολογίας.
Στην προσπάθεια αυτή πρέπει να έχει ουσιαστικό λόγο ο Δήμος Αγίου Δημητρίου υπό την φροντίδα του οποίου να βρίσκεται. Τον Σεπτέμβριο θα γίνει μια συγκέντρωση των φίλων του Μουσείου για να χαράξουμε τον δρόμο που θα το οδηγήσει στη νέα εποχή.