«Το όλο θέμα της Ηθικής αφορά την Αλήθεια και τη Δικαιοσύνη. Διότι αν δεν πιστεύουμε τις πληροφορίες που μάς δίνουν οι Αρχές Δημόσιας Υγείας, υπάρχει πρόβλημα. Ούτε είναι σωστό να λέμε ψέματα για ένα θέμα Υγείας όπως κάνουμε σε ένα παιδί …για το καλό του…». Τάδε έφη ο καθηγητής David Sweanor από τον Καναδά στην παρέμβαση που πραγματοποίησε σε σχετικό στρογγυλό τραπέζι κατά τη διεξαγωγή του 5th Scientific Summit on Tobacco Harm Reduction (NoSmoke Summit) στην Αθήνα.
Όπως εξήγησε ο καθηγητής, η απάντηση στο ερώτημα «γιατί δεν μάς εμπιστεύονται», που θέτουν οι υγειονομικές Αρχές παγκοσμίως, «είναι γιατί δεν είστε άξιοι εμπιστοσύνης»! Το 40% δεν εμπιστεύεται τις κυβερνήσεις στα θέματα Υγείας.
Ο καθηγητής διατύπωσε την άποψη ότι «στη νικοτίνη και το κάπνισμα έχουμε αποτύχει. Διότι τι προσπαθούμε να επιτύχουμε; Προσπαθούμε να μειώσουμε τις επιπτώσεις σε όσους περισσότερους γίνεται, χωρίς ωστόσο να λαμβάνονται υπόψη τα δικαιώματα των ελευθεριών του άλλου»
Επίσης τόνισε ότι πρέπει να ελέγχουμε πάντα τις στρατηγικές μας ώστε να πηγαίνουμε προς τη σωστή κατεύθυνση επισημαίνοντας ότι «το θέμα είναι να μην απαγορεύεις αλλά να ενθαρρύνεις τους άλλους να κάνουν τις σωστές επιλογές. Αυτό είναι εισφορά στη Δημόσια Υγεία. Δεν είναι ηθικό να λέμε στο κόσμο ότι: εσύ φταις που έπαθες καρκίνο διότι κάπνιζες. Τι γίνεται όταν ο κόσμος δεν μπορεί να απεξαρτηθεί από τη νικοτίνη; Πρέπει να του δώσεις λύσεις εναλλακτικές. Πρέπει να τους δίνεις όλη την ενημέρωση ώστε να πάρουν μόνοι τους την απόφαση» κατέληξε.
Τα μεγάλα διλήμματα μείωσης της βλάβης στη Δημόσια Υγεία
Από την πλευρά του ο καθηγητής Καρδιολογίας, τ. πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας και νυν Διευθύνων Σύμβουλος και επικεφαλής του στρατηγικού σχεδιασμού του European Heart Agency στις Βρυξέλλες, κλάδου της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας, Πάνος Βάρδας, ξεκαθάρισε από την αρχή της παρέμβασής του στο ίδιο στρογγυλό τραπέζι ότι εκφράζει μόνο προσωπικές απόψεις και θύμισε στους ακροατές ότι «η Ηθική και το Ήθος είναι ελληνικές λέξεις που δημιουργήθηκαν στην αρχαία Αθήνα».
Όπως σημείωσε ο Έλληνας καθηγητής, σύμφωνα με τον ΠΟΥ οι άνθρωποι πρέπει να απέχουν το κάπνισμα σε όλες τις μορφές, δεν πρέπει να πίνουν καθόλου αλκοόλ, πρέπει να μειώσουν σημαντικά το αλάτι και θα πρέπει να περπατούν 10.000 βήματα την ημέρα. «Ας γίνουμε πιο ρεαλιστές. Ο άνθρωπος επί χιλιάδες χρόνια είναι ένα ηδονιστικό ον. Του αρέσουν οι απολαύσεις. Αυτές μερικές φορές έχουν κινδύνους αλλά και πάλι του αρέσουν», είπε και έδωσε το παράδειγμα με τον HIV στην Αφρική…
«Οι καθολικοί ιερείς στην Αφρική έχουν ένα δίλημμα. Ο Πάπας είναι 100% αντίθετος με τη χρήση προφυλακτικού. Αλλά στην Αφρική οι ιερείς έχουν δίλημμα να το εφαρμόσουν, εφόσον το ΑIDS θερίζει ζωές και προέχει η προστασία των ανθρώπων από την επιδημία. Το ίδιο δίλημμα έχουμε και οι καρδιολόγοι. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το κάπνισμα κάνει κακό στην υγεία , θα πρέπει να αποφεύγεται και για αυτό θα πρέπει να συστήνει ο κάθε γιατρός. Όμως, κατά την άποψή μου, αν θέλουμε να είμαστε Ηθικοί πρέπει να πατάμε σε πραγματικά επιστημονικά δεδομένα. Αν κάποιοι άνθρωποι που δεν διακόπτουν το κάπνισμα και στρέφονται προς τα εναλλακτικά είδη καπνού και τα στοιχεία δείχνουν μικρότερη βλάβη, τότε γιατί όχι; Είναι προτιμότερο να τους αφήσουμε να συνεχίσουν να καπνίζουν;», αναρωτήθηκε ο κ. Βάρδας.
Και συνέχισε εξηγώντας ότι ο FDA επέλεξε να αναγνωρίσει αυτά τα προϊόντα ως «πιθανούς τρόπους μείωσης του καπνίσματος και της βλάβης».
«Πρέπει να έχουμε στα χέρια μας ξεκάθαρα επιστημονικά δεδομένα. Έχουμε έως τώρα κάποια εργαστηριακά αποτελέσματα και κάποια από μικρές κλινικές μελέτες, αλλά χρειαζόμαστε περισσότερα ώστε να βεβαιωθούμε ότι δεν υπάρχουν άλλες αρνητικές επιπτώσεις. Αν προκαλούν λιγότερες βλάβες τότε πρέπει να σκεφτούμε αυτούς που χρειάζονται την ευχαρίστηση από το κάπνισμα. Πρέπει να συνυπολογίσουμε το δικό μας Ήθος και την πραγματικότητα», τόνισε ο καθηγητής.
Ο ρόλος της ολοκληρωμένης ενημέρωσης
Ο ερευνητής καρδιολόγος Κ. Φαρσαλινός από την πλευρά του έδωσε ένα ακόμα παράδειγμα… «Η ζώνη ή το κράνος δεν αποκλείουν τον τραυματισμό ή τον θάνατο. Απλά τον μειώνουν. Όλοι παίρνουμε μέτρα για να έχουμε ασφάλεια αλλά δεν αποφεύγουμε να οδηγήσουμε. Η Ιατρική είναι από τη φύση της η επιστήμη της μείωσης της βλάβης, της θεραπείας κι όχι απαραίτητα να εξαφανιστούν οι ασθένειες. Με όσα συμβουλεύουμε μειώνουμε το κίνδυνο. Δεν εξαφανίζουμε την ασθένεια», είπε ξεκαθαρίζοντας γιατί δεν πρέπει να κλείνουμε τα μάτια στα στοιχεία που δείχνουν ότι τα εναλλακτικά καπνικά προϊόντα προκαλούν λιγότερη βλάβη στην υγεία από τα παραδοσιακά τσιγάρα.
Και συνέχισε ο κ. Φαρσαλινός: «Ιδεαλισμός και πραγματισμός είναι σε πόλεμο τα τελευταία χρόνια. Ο κόσμος θα ήταν ιδανικός χωρίς δυστυχήματα, με πράσινη ενέργεια, να μην καπνίζει κανείς, να μην υπάρχει ρύπανση, να μην τρώει κανείς αλάτι και ζάχαρη, αλλά αυτά είναι ιδανικές καταστάσεις. Κανείς δεν μιλάει για καπνό και κάπνισμα. Όλοι μιλούν για νικοτίνη. Ξέρουμε τα αποτελέσματα από τις προσπάθειες να απαγορευτεί το αλκοόλ σε ΗΠΑ και Ινδία. Αυξήθηκε η κατανάλωση. Δεν είναι ηθικό να μειώνεις την αυτονομία του ατόμου. Και πλήττει τη Δικαιοσύνη...
Ο ΠΟΥ έχει εξαγγείλει στη Χάρτα του ότι πρέπει να ενημερώσουμε τον κόσμο ώστε να κάνει το καλύτερο για τον εαυτό του. Αλλά στα εναλλακτικά προϊόντα λένε στο κόσμο «εμείς ξέρουμε καλύτερα από σένα και δεν είναι καλά αυτά τα προϊόντα».
Ακόμα κι αν δεν αποτελούν την καλύτερη λύση, πρέπει να τους δώσουμε την εναλλακτική. Μερικοί λένε ακόμα και μισή αλήθεια που στην πραγματικότητα είναι ψέμα. Δεν είναι ηθικό αυτό».
Όπως είπε ο καθηγητής, από το 1962 που στη Βρετανία βγήκε η πρώτη έρευνα για τις επιδράσεις του καπνίσματος, έχουν περάσει 60 χρόνια κι ακόμα έχουμε 1 δις καπνιστές. «Γιατί αποτύχαμε; Γιατί αρνούνται να πάνε ακόμα και δωρεάν σε κέντρα διακοπής καπνίσματος; Το κάπνισμα το θεωρούν ως κακή συνήθεια στο τρόπο ζωής τους. Δεν το θεωρούν ασθένεια. Αλλά εμείς τους αντιμετωπίζουμε ως ασθενείς».
Κατέληξε δε αναφέροντας ότι η ιατρική κοινότητα και οι Αρχές Δημόσιας Υγείας έχουν φτάσει στο σημείο «να πρέπει να λέμε ψέματα στον κόσμο για να υπηρετούμε ένα νόμο και χωρίς καμία κατανόηση για τους καπνιστές. Γιατί δεν απευθυνόμαστε στις ανάγκες τους; Όλα αυτά έχουν δημιουργήσει έλλειψη εμπιστοσύνης για την πληροφόρηση στα θέματα Υγείας. Κι αυτό παρασύρει τα πάντα όπως έγινε και στην πανδημία. Πρέπει να λέμε πάντα την αλήθεια, να ενημερώνουμε για όλα τα δεδομένα και όχι να εξαιρούμε κάποια διότι δεν μάς αρέσουν. Αυτό θα είναι Ηθικό και προς τα εκεί πρέπει να κινηθούμε».