Οι προβληματισμοί
Τι όπλα χρειαζόμαστε, πόσα χρήματα θα ξοδέψουμε, πόση θα είναι η διάρκεια της θητείας, οι Τούρκοι πήραν νέα όπλα, εμείς; Ερωτήματα που μας βασανίζουν από την εποχή που θυμάμαι τον εαυτό μου.
Μια καθημερινή αγωνία, όχι μόνο των στρατιωτικών αλλά και όλου του ελληνικού λαού, για την επόμενη μέρα.
Όταν βρίσκονται κάποια χρήματα ή αυξάνεται η δυναμική της απειλής, τρέχουμε να προφτάσουμε για νέους εξοπλισμούς. Κύρια, βαριά συστήματα, υψηλής τεχνολογίας, με την λογική ότι θα δημιουργήσουμε «πολλαπλασιαστές ισχύος» για να ισορροπήσουμε την απειλή. Και ο κύκλος ή το σπιράλ συνεχίζει να απλώνεται. Και το χρήμα τρέχει προς όφελος όχι μόνο της άμυνας αλλά και των χωρών-κατασκευαστών, των προμηθευτών και των παρατρεχάμενών τους.
Και το ερώτημα, ιδιαίτερα αυτή την περίοδο, είναι ακριβή ή φτηνή άμυνα;
Οι απαντήσεις
Κάθε απάντηση μονοδιάστατη οδηγεί σε λάθος δρόμο. Η απάντηση στο τι άμυνα χρειαζόμαστε δεν μπορεί να είναι μόνο στη κατεύθυνση αγοράς υπερσύγχρονων όπλων, προκειμένου να δημιουργήσουμε αίσθηση ασφάλειας. Δεν είμαι αντίθετος με τη σύγχρονη τεχνολογία αλλά αυτή θα πρέπει να συμπληρώνεται με υλικά και μέσα χαμηλού κόστους, που όμως είναι απόλυτα απαραίτητα. Όπως επίσης πρέπει να συμπληρώνεται με ανθρώπινο δυναμικό, που πρέπει να έχει τους βασικούς όρους διαβίωσης, εκπαίδευσης με σύγχρονα μέσα και μεθόδους, με διάταξη ανάλογη με την μοναδική πραγματική απειλή (τουρκική) και δυνατότητα ευέλικτης και γρήγορης μετακίνησης, όπου χρειαστεί. Για παράδειγμα, μια μονάδα με το πιο σύγχρονο υλικό που δεν βρίσκεται προσανατολισμένη στην απειλή αλλά βρίσκεται στην Κεντρική Μακεδονία, για ρουσφετολογικούς λόγους, που δεν έχει το προσωπικό που πρέπει, που δεν μπορεί να επιβιώσει γιατί δεν έχει ιατρικά εφόδια, δεν έχει κατάλληλες στολές και εξαρτήσεις, δεν είναι αξιόμαχη, κοστίζει χρήματα χωρίς να προσθέτει στην άμυνα και καλό είναι να καταργηθεί. Με απλά λόγια, επειδή δεν έχουμε προϋπολογισμό ΗΠΑ, ούτε πληθυσμό Κίνας, καλό είναι να αναδιοργανώσουμε γρήγορα τις Ένοπλες Δυνάμεις για να έχουμε λίγες, καλές και όπου χρειάζονται.
Δυστυχώς, διαχρονικά, οι προσπάθειες αναδιοργάνωσης ακυρώθηκαν μπροστά στα ρουσφετολογικά και τοπικά συμφέροντα. Αντί αυτών διαφημίστηκαν σαν προτάσεις αναδιοργάνωσης κάποιες που εξυπηρετούσαν στρατιωτικές συντεχνίες ή τοπικά συμφέροντα, όπως η πρόσφατη που ενισχύει υπερβολικά τις λεγόμενες ειδικές δυνάμεις και ουσιαστικά αποδυναμώνει τις ακριτικές μονάδες, δημιουργεί νοοτροπία ελίτ, για να μη μιλήσουμε για τον ρόλο που έπαιξαν αυτές οι μονάδες γύρω από την Αθήνα, σε χαλεπούς για τη Δημοκρατία καιρούς. Κοντεύουμε να έχουμε περισσότερες «ειδικές δυνάμεις» από την Αμερική.
Οι εξοπλισμοί
Τα Γενικά Επιτελεία σχεδιάζουν με μια μακρόχρονη διαδικασία, ξεκινώντας από τις προδιαγραφές και φτάνοντας στη τελική πρόταση. Αυτά στη θεωρία. Γιατί σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις η απόφαση καθορίζεται με βάση γεωπολιτικά συμφέροντα ή ανάλογα με τις πιέσεις ξένων χωρών, δηλαδή πολιτική απόφαση. Οι προδιαγραφές είναι συνήθως αντιγραφή προδιαγραφών συγκεκριμένων προϊόντων γιατί κανείς δεν μπορεί να συντάξει προδιαγραφές υψηλής τεχνολογίας. Σε άλλες χώρες (π.χ. Μ. Βρετανία) η αγορά γίνεται από τα υπάρχοντα προϊόντα στην αγορά (από το ράφι) για να εξυπηρετηθούν οι επιχειρησιακές ανάγκες και με βάση τα διατιθέμενα χρήματα. Κάτι που είναι λογικό, γρήγορο και πιο διαφανές. Σε πολλές περιπτώσεις όπως στην τελευταία αγορά των αεροσκαφών Rafale, αυτό εφαρμόσθηκε. Αν συμμετείχε και η ελληνική αμυντική βιομηχανία, η οποία καρκινοβατεί, θα ήταν καλύτερα.
Τα «φτηνά»
Δεν μπορείς να έχεις όπλα χωρίς επαρκή πυρομαχικά. Δεν μπορεί το σακίδιο του στρατιώτη και τα αντίσκηνα να είναι με βάση αμερικανικές προδιαγραφές της δεκαετίας του 1950 και πολύ χειρότερο από οποιοδήποτε σακίδιο τουρίστα. Το ίδιο για τα ιατρικά εφόδια, τα μαγειρεία, τα τυποποιημένα τρόφιμα κλπ.
Η ασυμμετρία που χρειάζεται
Υπάρχει η νοοτροπία να αγοράσουμε το τελειότερο όπλο, πλοίο, αεροσκάφος, που να μπορεί να προσβάλει στόχους σε πολύ μεγάλη απόσταση, με μεγάλη ακρίβεια. Θεμιτό, αλλά θέλουμε πλοία και αεροσκάφη που θα κάνουν και την καθημερινή δουλειά, στο πλαίσιο της αποτροπής ή της επίδειξης ισχύος, τον καιρό της ειρήνης. Η Τουρκία ναυπήγησε τέσσερα πλοία μεσαίου μεγέθους (κορβέτεςMilgem) ακριβώς γι αυτό τον λόγο. Θέλουμε drones,κύρια εξοπλισμένα για να αντιμετωπίσουν την πολυάριθμη απειλή και για να μας ειδοποιήσουν έγκαιρα και εκεί είναι το μέλλον. Δεν έχουμε Ένοπλες Δυνάμεις μόνο για να πολεμούν. Κύρια, τις θέλουμε για την αποτροπή.
Συμπέρασμα
Το απαιτούμενο είναι να αποκτήσουμε αξιόπιστες Ένοπλες Δυνάμεις, με ευελιξία ώστε να μπορούν να μετακινηθούν όπου χρειάζεται. Λίγες, καλές και προσανατολισμένες στην απειλή. Δεν χρειαζόμαστε μάχιμες μονάδες στην Μακεδονία, Ήπειρο, στο εσωτερικό της χώρας. Η νοοτροπία της «εσωτερικής απειλής» είναι επικίνδυνη για τη Δημοκρατία. Χρειαζόμαστε αεροσκάφη και πλοία μόνο όσα μπορούμε να συντηρήσουμε, τα οποία να εξυπηρετούν και τις ανάγκες της αποτροπής. Και χρειαζόμαστε προσωπικό με ένα αξιοπρεπές στρατιωτικό σπίτι στην ακριτική περιοχή που το στέλνουμε.
Χωρίς μαξιμαλισμούς και συμφέροντα, η λογική μπορεί να δώσει τη λύση.
Δεν υπάρχει μόνο «ακριβή» άμυνα ή μόνο «φτηνή». Υπάρχει άμυνα με ολοκληρωμένες λύσεις, με όπλα που συντηρούνται και με ανθρώπους που υποστηρίζονται.
(Ο Ν. Τόσκας είναι πρώην Υπουργός, Υποστράτηγος ε.α.)
