Όταν την Πέμπτη 24 Φεβρουαρίου άρχιζε η ολομέτωπη ρωσική επίθεση στην Ουκρανία ο στόχος του Κρεμλίνου ήταν ευανάγνωστος.
Να προκαλέσει κατάρρευση η ανατροπή της κυβέρνησης Ζελένσκι με την διάδοχη ηγεσία να είναι πρόθυμη ή έστω αναγκασμένη να διαπραγματευθεί την αποδοχή των απαιτήσεων της Μόσχας.
Το στοίχημα του Πούτιν δεν επιβεβαιώθηκε, η πολιορκία του Κιέβου τερματίσθηκε και όλες οι δυνάμεις του ρωσικού στρατού μετακινήθηκαν με στόχο να κλείσουν έναν κλοιό σε σχήμα τανάλιας γύρω από το Ντονμπάς ώστε να εγκλωβισθεί ο κύριος όγκος του Ουκρανικού Στρατού.
Ποιοι είναι οι στόχοι του Κρεμλίνου σήμερα;
Περάν του αυτονόητου να εξαναγκάσουν δηλαδή την κυβέρνηση Ζελένσκι να δεχθεί οδυνηρές εδαφικές παραχωρήσεις ο στόχος παραμένει ευρύτερος και αφορά την μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη προοπτική των σχέσεων Ρωσίας –ΗΠΑ.
Έχουν οι ΗΠΑ την δυνατότητα και την βούληση να συνδυάσουν την ανάσχεση της περαιτέρω ισχυροποίησης της Κίνας με μια ταυτόχρονη αορίστου χρόνου ψυχροπολεμική αντιπαλότητα με την Ρωσία με το δάχτυλο στην σκανδάλη και το όπλο παρά πόδα;
Μερικές βδομάδες πριν από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το Κρεμλίνο έθεσε θέμα συνολικού επαναπροσδιορισμού του καθεστώτος ασφαλείας στην Ευρώπη.
Αν μεταφράσουμε από την γλώσσα της πολιτικής ορθότητας στην γλώσσα της Ρεαλπολιτίκ αυτό που ζήτησε ο Πούτιν από τον Μπάιντεν είναι ο καθορισμός ζωνών επιρροής.
Ατυπα, στην σκιά των δραματικών εξελίξεων στην Ουκρανία, τείνει να επιβεβαιωθεί μια νέα διαίρεση της Ευρώπης, με την Μόσχα να επιβεβαιώνει την επικυριαρχία της στο σύνολο της πρώην ΕΣΣΔ πλην των Βαλτικών Χωρών και τις ΗΠΑ να ενεργοποιούν την ηγετική τους θέση και ρόλο στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Με άλλα λόγια οι δύο πυρηνικές Υπερδυνάμεις δοκιμάζουν η μια την αντοχή της άλλης:
- Οι ΗΠΑ δοκιμάζουν την αντοχή της Ρωσίας στις κυρώσεις αλλά και στην προοπτική ενός παρατεταμένου πολέμου φθοράς στην Ουκρανία.
- Η Ρωσία δοκιμάζει την δυνατότητα των ΗΠΑ να συντηρούν την πρόσδεση της Ευρώπης στις επιλογές τους και ταυτόχρονα να μην διαμορφωθεί ένα ετερόκλητο αλλά εκτεταμένο μέτωπο δυσαρεστημένων στα αναδυόμενα κέντρα πολιτικής και οικονομικής ισχύος του πλανήτη.
Η Ιστορία διδάσκει ότι κάθε φορά που η αντιπαλότητα Μεγάλων Δυνάμεων τέθηκε εκτός ελέγχου ο ωφελημένος ήταν μια τρίτη αναδυόμενη Μεγάλη Δύναμη.
Ο Πελοποννησιακός Πόλεμος είχε επί της ουσίας δύο ηττημένους την Αθήνα και την Σπάρτη και νικητή την Μακεδονία που συμπλήρωσε το κενό με την κυριαρχία της στον ελλαδικό χώρο.
Η αντιπαλότητα της Αχαϊκής και της Αιτωλικής Συμπολιτείας άνοιξε το δρόμο για την κατάκτηση της Ελλάδας από την Ρώμη.
Ηδη το Πεκίνο ευτυχές που δεν είναι πλέον εκ των πραγμάτων πρώτη προτεραιότητα στην στρατηγική ανάσχεσης της Ουάσιγκτον κινητοποιείται αναζητώντας βάσεις στα Νησιά του Σολομώντα και στην Παπουασία –Νέα Γουινέα.
Στις αρχές του 20ου αιώνα οι δύο κυρίαρχες αντιπαλότητες Μεγάλων Δυνάμεων ήταν ο ανταγωνισμός Βρετανίας –Ρωσίας για την Κεντρική Ασία και η σύγκρουση Βρετανίας –Γαλλίας στην Αφρική .
Μέσα σε λίγα χρόνια ο αναθεωρητικός δυναμισμός της Γερμανίας τερμάτισε τις παραπάνω αντιπαλότητες με τους ιστορικούς να τις κατατάσσουν ως υστερόγραφα του παρελθόντος.
(Ο Γιώργος Καπόπουλος είναι δημοσιογράφος-διεθνολόγος)