Αληθινή ιστορία: πριν από μερικές ημέρες σε μια κοινωνική συναναστροφή τέθηκε το ερώτημα εγκυκλοπαιδικού ενδιαφέροντος, ποια είναι η πιο διαδεδομένη θρησκεία στην Κίνα και ο Κινέζος συνδαιτυμόνας μας απάντησε με λίγο σκωπτικό, αλλά αυθόρμητο ύφος, «ο κομμουνισμός». Απάντηση που δεν ακούγεται παράξενα αφού από εκείνο το καλοκαίρι του 1949, που ο Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός, εισήλθε στο Πεκίνο και κατέλαβε την εξουσία της χώρας, είναι το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα που κυβερνά το πολυπληθέστερο κράτος (ίσως να την έχει περάσει το τελευταίο διάστημα η Ινδία) του πλανήτη. Μέσα από απομονωτισμούς, διακυμάνσεις εσωστρέφειας και εξωστρέφειας και μεταρρυθμιστικά βήματα και παλινωδίες, η κινεζική περίπτωση διακυβέρνησης παρουσιάζεται μέσα από την αποκαλούμενη «καπιταλιστική στροφή» ως μια ανθεκτική κομμουνιστική ιδιαιτερότητα.
Ωστόσο, και με αφορμή τα τελευταία γεγονότα με τις διαδηλώσεις για το δόγμα «covidzero», που έχουν υιοθετήσει από την αρχή της πανδημίας οι αρχές της Κίνας -χώρα από την οποία ξεκίνησε- φαίνεται πάλι ο αυταρχικός χαρακτήρας του καθεστώτος που θυσιάζει τις ελευθερίες των πολιτών, ενώ ουσιαστικά δεν υπάρχει επιστροφή στην υγειονομική κανονικότητα. Όπως έγραψε και ο νομπελίστας οικονομολόγος Πολ Κρούγκμαν σε άρθρο του στους NewYorkTimes αυτό που μας διδάσκει η Κίνα είναι ότι «οι αυταρχικές κυβερνήσεις δεν μπορούν ούτε να παραδεχθούν τα λάθη τους ούτε να αποδεχθούν όσα από τα νέα στοιχεία δεν εξυπηρετούν το αφήγημά τους», θέτοντας το ζήτημα του προβαδίσματος της δημοκρατίας που οι ηγέτες τους «είναι πρόθυμοι να αλλάξουν πορεία όταν έχουν αποδειχθεί ότι κάνουν λάθος».
Δυστυχώς και προς επίρρωση των παραπάνω απόψεων, το κινεζικό καθεστώς μη αποδεχόμενο τη λανθασμένη ρότα του, επιτείνει τον αυταρχισμό και των αποπροσανατολισμό. Άρματα μάχης βγήκαν στη Σαγκάη, τη Γουχάν, την Χανγκζού και αλλού, ενώ το κύριο κινεζικό όργανο ασφαλείας ζήτησε την Τρίτη 29 Νοεμβρίου 2022 την «καταστολή των εχθρικών δυνάμεων», δηλαδή αυτών που διαδηλώνουν κατά των υγειονομικών περιορισμών.
Επιπλέον, με τηλεφωνικές ανακρίσεις και onlineελέγχους το κράτος κυνηγά τους διαδηλωτές, με σκοπό τον εκφοβισμό και τον τερματισμό των κινητοποιήσεων που πλήττουν την εικόνα της διακυβέρνησης. Και όχι μόνο αυτό, αλλά σύμφωνα με ρεπορτάζ του CNN -δεν το υιοθετούμε-,κατακλυσμένοι με υλικό πορνογραφίας, spam και άλλα άσχετα βρέθηκαν πολλοί χρήστες του Twitter που αναζητούσαν πληροφορίες για τις διαδηλώσεις στην Κίνα, με σκοπό την απόσπαση της προσοχής της διεθνούς κοινής γνώμης από τις εικόνες των πρωτοφανών επεισοδίων.
Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε την έκβαση αυτής της εξαιρετικά εκρηκτικής κατάστασης που έχει δημιουργηθεί στη χώρα του Σινικού Τείχους, αλλά τα γεγονότα προιωνίζονται εξελίξεις. Η ιστορία έχει δείξει ότι μετά από μεγάλες αναταραχές σε αυταρχικά καθεστώτα, ακόμη κι αν έχουν φιλελευθεροποιηθεί, όπως συμβαίνει με την Κίνα, είτε εφαρμόζονται δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις εκτονώνοντας την κατάσταση είτε το καθεστώς σκληραίνει τη στάση του, προκειμένου να εξαλείψει τις αντιδράσεις.
Κι επειδή τα αυταρχικά καθεστώτα στο βάθος τους στηρίζονται στο στρατό, αυτός είναι που αναλαμβάνει την αποκατάσταση της τάξης για λογαριασμό των κυβερνώντων. Μια κινέζικη παροιμία λέει ότι «η καλύτερη χρονική στιγμή να φυτέψεις ένα δέντρο είναι 20 χρόνια πριν. Η επόμενη καλύτερη στιγμή είναι τώρα», που φαίνεται, παρά τη μεταρρυθμιστική στροφή, ότι δεν τη θυμήθηκαν οι Κινέζοι κυβερνώντες πριν από 33 χρόνια, όταν το 1989 η πλατεία Τιενανμέν βάφτηκε κόκκινη, από το αίμα…
(Ο Δημήτρης Στεμπίλης είναι δημοσιογράφος - ιστορικός)