Περισσότεροι από 6 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο έχουν πεθάνει εξαιτίας του κορονοϊού, σύμφωνα με τις καταμετρήσεις.
Ωστόσο, σε έναν πιο ολοκληρωμένο απολογισμός, ο αριθμός των θανάτων που αποδίδονται άμεσα ή έμμεσα στην COVID-19, θα μπορούσε να είναι τρεις φορές υψηλότερος, σύμφωνα με μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Lancet.
«Μπορούμε με βεβαιότητα να πούμε ότι η πανδημία έχει στερήσει τη ζωή σε επιπλέον 18,2 εκατομμύρια ανθρώπους», υποστηρίζει ο Δρ. Κρις Μάρεϊ, διευθυντής του Ινστιτούτου Μετρήσεων Υγείας στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον, που συμμετείχε στην συγγραφή της εργασίας.
Αυτά τα 18,2 εκατομμύρια άτομα αντιπροσωπεύουν αυτό που οι επιδημιολόγοι αναφέρουν ως τον πρόσθετο αριθμό των ανθρώπων που έχουν πεθάνει σε μια δεδομένη περίοδο —στην περίπτωση αυτή, από 1 Ιανουαρίου 2020 έως 31 Δεκεμβρίου 2021— σε σύγκριση με τον αριθμό που θα αναμενόταν να πεθάνει στο ίδιο χρονικό διάστημα στο παρελθόν («excess deaths»).
Η νέα μελέτη βασίστηκε σε δεδομένα από 74 χώρες που παρακολούθησαν τους θανάτους και χρησιμοποίησαν μοντέλα υπολογιστών για να προεκτείνουν αυτά τα στοιχεία σε 191 χώρες παγκοσμίως.
Όπως αναφέρει το Time, για να κατανοήσουν περίπου πόσους περισσότερους θανάτους προκάλεσε η COVID-19, οι ερευνητές συνέκριναν τις αναφερόμενες απώλειες στις 74 χώρες το 2020 και το 2021, με προηγούμενα δεδομένα 11 ετών. Κατά μέσο όρο, το 80% των 18,2 εκατομμυρίων θανάτων πέρα από το αναμενόμενο ποσό αναφέρονταν στα πιστοποιητικά θανάτου ως προκληθέντες από τον COVID-19. Το άλλο 20% ήταν από πολλαπλά αίτια, όπως χρόνιες παθήσεις όπως ο διαβήτης, η παχυσαρκία και οι καρδιαγγειακές παθήσεις, αλλά οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι αυτά σχετίζονται επίσης με τον COVID-19.
Το να κατηγορήσουμε τον κορονοϊό για ένα καρδιακό επεισόδιο, για παράδειγμα, μπορεί να μοιάζει με ρίσκο, όμως, σύμφωνα με τη μελέτη, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι δεν υπήρχε κανένας άλλος λόγος αύξησης των καρδιαγγειακών και άλλων θανάτων το 2020 και το 2021. Σε αυτό συγκαταλέγονται ο φόβος για μόλυνση από τον ιό που απέτρεψε πολλά άτομα που πάσχουν από χρόνιες παθήσεις να πραγματοποιήσουν τις τακτικές επισκέψεις τους σε γιατρούς, καθώς και άλλα εμπόδια στην υγειονομική περίθαλψη που σχετίζονται με την πανδημία .
Οι υπερβολικοί θάνατοι μεταξύ των ηλικιωμένων, ενός πληθυσμού ιδιαίτερα ευάλωτου στις χειρότερες επιπτώσεις του ιού, ήταν πιο πιθανό να προκλήθηκαν από την COVID-19 σε σχέση με αυτούς μεταξύ άλλων ηλικιακών ομάδων.
Η γεωγραφία έπαιξε σημαντικό ρόλο στο ποιοι πληθυσμοί διέτρεχαν τον μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου από την πανδημία.
Οι χώρες - εξαίρεση στον κανόνα
Σε ορισμένα μέρη, όπως η Ισλανδία, η Αυστραλία, η Σιγκαπούρη, η Νέα Ζηλανδία και η Ταϊβάν, στην πραγματικότητα παρουσίασαν μείωση των συνολικών θανάτων κατά τη διετή περίοδο που μελετήθηκε, σε σύγκριση με παρόμοιες περιόδους στο παρελθόν!
Αυτό πιθανότατα οφείλεται στα αποτελεσματικά lockdown, που οδήγησαν σε χαμηλότερες μολύνσεις από κορονοϊό και άλλες ασθένειες, όπως η γρίπη, λένε οι ερευνητές.
Τα μέτρα για την πανδημία πιθανότατα μείωσαν και τα ποσοστά θανάτων λόγω τραυματισμών, που μπορεί να είχαν συμβεί εκτός των ορίων του σπιτιού.
Οι χώρες που βρέθηκαν στη «μαύρη λίστα»
Δυστυχώς, οι αιθμοί ήταν θλιβεροί σε άλλα μέρη. Οι περιοχές του κόσμου που επλήγησαν περισσότερο ήταν η Νότια Ασία, η Βόρεια Αφρική, η Μέση Ανατολή και η Ανατολική Ευρώπη.
Ανά χώρα, ο μεγαλύτερος αριθμός θανάτων που αφορούσε σε «excess deaths», σημειώθηκε στην Ινδία, με 4,07 εκατομμύρια νεκρούς. Ακολουθούν οι ΗΠΑ στα 1,13 εκατ., η Ρωσία στα 1,07 εκατ., το Μεξικό με 798.000 και η Βραζιλία 792.000.
Ένας λόγος που αυτές οι χώρες κατατάσσονται στην πρώτη θέση, είναι απλώς ο υψηλός αριθμός πληθυσμού τους. Ένα πιο ακριβές μέτρο του απολογισμού της πανδημίας ανά χώρα είναι η καταγραφή των θανάτων ανά 100.000 άτομα. Με αυτόν τον τρόπο, οι πέντε χώρες ή περιοχές που επλήγησαν περισσότερο ήταν η Βολιβία, με 735 επιπλέον θανάτους ανά 100.000 άτομα, η Βουλγαρία με 647, η νότια Αφρική με 635, η Βόρεια Μακεδονία, με 584 και το Λεσότο με 563.
Οι «αδυναμίες» της μελέτης και οι θέσεις των επιστημόνων
Οι συγγραφείς της εργασίας ήταν προσεκτικοί για να εξαλείψουν συγχυτικούς παράγοντες που δεν είχαν καμία σχέση με τον COVID-19, αναφέρει το Time. Για παράδειγμα, το μοντέλο που κατασκεύασαν απέκλεισε τους θανάτους που δυνητικά σχετίζονται με φυσικές καταστροφές όπως τα κύματα καύσωνα - όπως αυτός που έπληξε την Ευρώπη τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 2020.
Αντίθετα, συμπεριέλαβαν δεδομένα που έδειχναν αύξηση των θανάτων από οπιοειδή και ναρκωτικές ουσίες σε ορισμένες περιοχές του ΗΠΑ, η οποία συνδέεται με την πανδημική απομόνωση και την πτώση της πρόσβασης σε θεραπείες απεξάρτησης.
Επίσης έλαβαν ιδιαίτερη προσοχή στους υπερβολικούς θανάτους που καταγράφηκαν επίσημα ως αποτέλεσμα διαβήτη ή παχυσαρκίας.
Οι προσπάθειες εμβολιασμού παρεμποδίστηκαν επίσης, ειδικά μεταξύ των παιδιών στον αναπτυσσόμενο κόσμο, γεγονός που μπορεί να οδήγησε σε αύξηση των ασθενειών που μπορούν να προληφθούν με εμβολιασμό.
Σε όλο τον κόσμο, οι συναισθηματικές και ψυχολογικές επιπτώσεις της πανδημίας και της απομόνωσης μπορεί να ευθύνονται επίσης για μεγαλύτερο αριθμό θανάτων. «Υπάρχουν πειστικές ενδείξεις ότι τα ποσοστά άγχους και κατάθλιψης αυξήθηκαν κατά την περίοδο της πανδημίας», έγραψαν οι συντάκτες της εργασίας, « κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση των θανάτων από αυτοκτονίες», εξήγησαν.
«Η μελέτη έχει σαφώς και αδυναμίες, κυρίως επειδή οι 74 χώρες από τις οποίες ήταν διαθέσιμες αξιόπιστες αναφορές θνησιμότητας και επίσημες αιτίες θανάτου, αντιπροσωπεύουν μόλις το 38% των 191 εθνών που περιλαμβάνονται στο έγγραφο συνολικά», παραδέχθηκαν οι συγγραφείς.
Ωστόσο, «18 εκατομμύρια επιπλέον θάνατοι που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια μιας πανδημίας είναι δύσκολο να εξηγηθούν με άλλο τρόπο. Η COVID-19 μπορεί να μην βρίσκεται πίσω από όλες αυτές τις απώλειες, αλλά σίγουρα ευθύνεται για ένα τεράστιο μερίδιο. «Δεν έχουμε τρανταχτές και άμεσες αποδείξεις για αυτό», σημειώνει ο Μάρεϊ. «Αλλά υποστηρίζουμε ότι η πλειοψηφία αυτών των 18,2 εκατομμυρίων ανθρώπων δεν θα είχε πεθάνει αν δεν ήταν η πανδημία», καταλήγει.
Πηγή: Time