Με τον πόλεμο στην Ουκρανία ο κόσμος αυτόματα περιήλθε σε αχαρτογράφητα νερά! Ωστόσο, την 23η μέρα των συγκρούσεων στο πολεμικό θέατρο της Ουκρανίας η εμφάνιση του αμερικανικού αεροπλανοφόρου στα στενά της Ταϊβάν προκαλεί άλλη μια ένταση στον Ειρηνικό καθώς η Κίνα παίρνει θέση μάχης και απευθύνει αυστηρή προειδοποίηση στην Δύση και ειδικότερα στις ΗΠΑ: « Σταματήστε να ρίχνετε λάδι στη φωτιά»! Ενώ στο ίδιο μήκος κύματος και η αντίδραση της Μόσχας με τον Σεργκέι Λαβρόφ να γνωστοποιεί ότι «η συνεργασία της Ρωσίας με την Κίνα θα ενισχυθεί σε μια εποχή που η Δύση υπονομεύει κατάφωρα όλα τα θεμέλια στα οποία βασίζεται το διεθνές σύστημα».
Την ίδια χρονική στιγμή που Κίνα και ΗΠΑ τραβούν τα «σπαθιά» από τα θηκάρια μετατρέποντας τον Ειρηνικό σε νέα μέγιστη εστία έντασης, ο Ιάπωνας υπουργός Εξωτερικών επισκέπτεται την Τουρκία για να ενημερωθεί σχετικά με τις διαμεσολαβητικές προσπάθειες της Άγκυρας ως προς την επίτευξη ειρήνευσης στην Ουκρανία αλλά και για να συγκροτήσουν κοινό μέτωπο κατά της Βόρειας Κορέας με αιχμή τις απαγωγές!
Είναι ολοφάνερο πια, ότι πριν 24 ημέρες που ξεκίνησε ο πόλεμος στην Ουκρανία, το μετασοβιετικό οικοδόμημα όχι απλώς υπέστη σοβαρή βλάβη αλλά επίσης γίνεται αντιληπτό ότι η Δύση μοιάζει ανήμπορη να αναλάβει, από μόνη της, την ανοικοδόμηση του.
Η Ουκρανία - φαίνεται ότι - ήταν μόνο η αρχή! Προφανώς, κάτι σοβαρότερο συντελείται τον πλανήτη και ίσως είναι νωρίς να αντιληφθούμε την μεγάλη εικόνα που σιγά - σιγά ξεπροβάλει μπροστά μας.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι κάτι καινούργιο θα γεννηθεί μέσα στα επόμενα χρόνια καθώς σύμφωνα με την ρήση του Αριστοτέλη: «Η φύση απεχθάνεται το κενό». Ωστόσο μέχρι ο πλανήτης βρει καινούργιο βηματισμό και μέχρι να γεννηθεί μια νέα τάξη πραγμάτων, ο δρόμος δεν θα είναι στρωμένος με ροδοπέταλα. Αναμένονται τεκτονικές αναταράξεις στις υφιστάμενες εστίες έντασης πέριξ της Ευρασίας! Η ευρύτερη περιοχή από τον Καύκασο μέχρι την Μέση Ανατολή και από την Βόρεια Αφρική μέχρι τα Βαλκάνια είναι διάσπαρτη από εστίες αποσταθεροποίησης και έχουν ένα κοινό στοιχείο. Την εμπλοκή διπλωματικά και στρατιωτικά / παραστρατιωτικά, ίδιων χωρών: ΗΠΑ, Ρωσία, Τουρκία! Είναι οι ίδιες χώρες που πρωταγωνιστούν και στο κορυφαίο γεωπολιτικό παίγνιο του 21ου Αιώνα, στην Ουκρανία!
Καθώς ο Ρωσο-ουκρανικός πόλεμος διανύει την 25η ημέρα, οι προσπάθειες ειρήνευσης προχωρούν με αργούς ρυθμούς, ενώ το παρασκήνιο για την σύνθεση των εγγυητριών δυνάμεων - όπως αποκάλυψαν οι Financial Times - φέρνει ανατροπές εντός της Δύσης καθώς επιχειρείται ο αποκλεισμός της ΕΕ και ταυτόχρονα η παρείσφρηση της Τουρκίας που μέχρι πρότινος έμοιαζε σαν τον «αποδιοπομπαίο τράγο» της Δύσης…
Στο μεταξύ στην Ουκρανία ετοιμάζονται να μπουν οι μισθοφόροι! Η εξέλιξη αυτή προοιωνίζει ότι η εξομάλυνση και η αποκατάσταση της κανονικότητας στην χώρα θα αργήσει να έρθει, όπως άλλωστε συμβαίνει στα μέτωπα της Συρίας και της Λιβύης που έχουν εμπλακεί μισθοφόροι :
• Στην εμπόλεμη περιοχή της Συρίας οι μισθοφορικές δυνάμεις από την μια πλευρά του καθεστώτος Άσαντ και από την άλλη της αντιπολίτευσης ετοιμάζονται ήδη να δράσουν επ´ αμοιβή στην Ουκρανία, λαμβάνοντας θέσεις μάχης, οι μεν με τους Ρώσους και οι δε με τους Ουκρανούς! Μάλιστα οι μισθοφόροι της αντιπολίτευσης έκαναν διαδήλωση στο Ιμπλίντ με Ουκρανικές σημαίες δηλώνοντας την πρόθεση τους να πάνε στο μέτωπο για να πολεμήσουν κατά των Ρώσων κατακτητών που τους θεωρούν υπαίτιους που απέτρεψαν την αποκαθήλωση του Άσαντ στην Συρία!
• Στον Καύκασο, επέφερε αναστάτωση και καχυποψία ο πόλεμος στην Ουκρανία. Ειδικότερα στο Ναγκόρνο Καραμπάχ -σύμφωνα με τα Δυτικά ΜΜΕ - εμφανίζει «κόπωση» η ειρηνευτική ομάδα των Ρώσων στρατιωτών που έχει αποσταλεί εκεί για την επιτήρηση της σωστής εφαρμογής της Συμφωνίας Αζερμπαϊτζαν - Αρμενίας. Μια συμφωνία που - εκτιμάται ότι- μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία είναι αμφίβολο εάν μπορέσει να διατηρηθεί!
• Επικίνδυνη στασιμότητα παρατηρείται και στην Λιβύη καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία επιβραδύνει περεταίρω την πορεία εξομάλυνσης της πολιτικής ζωής που θα οδηγήσει σε ελεύθερες εκλογές και αποχώρηση των ξένων στρατευμάτων και των μισθοφόρων που έχουν αποστείλει στην χώρα και την ευρύτερη περιοχή της Βόρειας Αφρικής, τόσο η Τουρκία, όσο και η Ρωσία.
• Τα Βαλκάνια ιστορικά παραμένουν η πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης που είναι έτοιμη να αναφλεγεί κάθε φορά που προκαλούνται εστίες έντασης στην Ευρασία. Η νέα εστία έχει ενεργοποιηθεί το τελευταίο εξάμηνο στην Βοσνία - Ερζεγοβίνη. Η Δύση κατηγορεί ευθέως την Ρωσία ότι υποδαυλίζει την συμφωνία Ντέιτον του ´95, με τους Σέρβους να εγείρουν θέματα επιπρόσθετης αυτονομίας, καταρχάς, στο εκπαιδευτικό, το τραπεζικό και το δικαστικό σύστημα.
Η Μόσχα προειδοποίησε την περασμένη βδομάδα μέσω του πρέσβη της στο Σεράγεβο ότι οποιαδήποτε κίνηση για ένταξη στο ΝΑΤΟ της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης δεν θα περάσει απαρατήρητη προεξοφλώντας ότι η αντίδραση θα είναι όμοια με αυτή στην Ουκρανία ! Συγκεκριμένα ο Ρώσος πρεσβευτής στο Σεράγεβο, Ίγκορ Καλμπούχοφ δήλωσε ότι: «Αν η Βοσνία-Ερζεγοβίνη αποφασίσει να γίνει μέλος οποιασδήποτε συμμαχίας, αυτό αποτελεί εσωτερικό της ζήτημα. Η απάντησή μας όμως είναι διαφορετικό ζήτημα. Το παράδειγμα της Ουκρανίας δείχνει τι να αναμένει κανείς. Αν υπάρχει κάποια απειλή, θα απαντήσουμε».
Ευρω-Βαβέλ
Και ενώ οι εστίες έντασης και αποσταθεροποίησης με επίκεντρο την Ευρασία (Ουκρανία) στην απλώνονται, στο Καύκασο (Ναγκόρνο Καραμπάχ) , την Μέση Ανατολή (Συρία), την Βόρεια Αφρική (Λιβύη) , τα Βαλκάνια (Βοσνία-Ερζεγοβίνη), η Ευρωπαϊκή Ένωση εμφανίζει εικόνα «Βαβέλ». Τον περασμένο Δεκέμβριο του 2021 η ΕΕ δεν μπόρεσε να εγγυηθεί την διεξαγωγή εκλογών στην Λιβύη, ενώ τώρα, μοιάζει ως να αδυνατεί να συνέλθει από το σοκ που υπέστη το ξημέρωμα της 24ης Φεβρουαρίου 2022 με το πολεμικό ανακοινωθέν του Β. Πούτιν.
Την «έμπρακτη» συμπαράσταση της στην αμυνόμενη Ουκρανία, η ΕΕ την εξαντλεί μέσω βιντεοκλήσεων εμψυχώνοντας τον Ουκρανό Πρόεδρο στον οποίο ωστόσο δεν παρέχει ότι ουσιαστικό ζητάει από την Δύση : Ούτε ένταξη στο ΝΑΤΟ, ούτε απαγόρευση πτήσεων πάνω από την Ουκρανία, ούτε διάθεση αντιαεροπορικών συστημάτων ! Απλώς μόνο …ευρωπαϊκό «τσάι και συμπάθεια» και η συμπάθεια …εξ αποστάσεως διότι ήδη η Ευρώπη κουράστηκε από την υποδοχή Ουκρανών προσφύγων και τώρα κάποιοι θέλουν (πχ Τσεχία) να θέσουν όριο υποδοχής.
Τουρκία: Σε ρόλο εγγυήτριας δύναμης;
Η Τουρκία και το Ισραήλ είναι οι δυο χώρες της Μέσης Ανατολής που απο την πρώτη μέρα του πολέμου στην Ουκρανία ξεκίνησαν να αναπτύσσουν διπλωματική κινητικότητα για την εξεύρεση ειρηνευτικής λύσης συνομιλώντας ταυτόχρονα με Μόσχα και Κίεβο. Δηλαδή ακολούθησαν εντελώς διαφορετική στάση απ ότι η Ελλάδα που όχι μόνο ταυτίστηκε απόλυτα με την ΕΕ αλλά και πρωτοστάτησε στην λήψη μέτρων , όπως για παράδειγμα αποστολή οπλισμού στο Ουκρανικό μέτωπο από τις πρώτες ώρες του πολέμου. Το υπουργείο Εξωτερικών της Ρωσίας, ενώ επικρίνει ονομαστικά την Ελλάδα για αντιρωσική υστερία, ταυτόχρονα δέχεται με ικανοποίηση την Δυτική …ουδετερότητα της Τουρκίας η οποία αργεί τα κλείσει τα Στενά μέχρι να περάσουν προς την Μαύρη Θάλασσα τα απαραίτητα πλοία του Ρωσικού Στόλου και δεν αποστέλλει στην Ουκρανία τους S-400 που αξιώνουν οι ΗΠΑ για να της παραδώσουν τα F-35 που έχει ήδη προπληρώσει η Τουρκία ! Ο Τούρκος Πρόεδρος συνομιλεί ταυτόχρονα με τον Ρώσο και τον Ουκρανό ομόλογο του και σύμφωνα με τους «Financial Times» φαίνεται να επιτυγχάνει να τον ορίζουν ως έναν εκ των τριών εγγυητών (ΗΠΑ - Βρετανία - Τουρκία) για την πίστη εφαρμογή του ειρηνευτικού σχεδίου που επεξεργάζονται οι δυο πλευρές.
Η Τουρκία μετατρέπει σε δίκη της ευκαιρία την κρίση στην Ουκρανία. Καταφέρνει να μεταλλαχτεί από «αποδιοπομπαίος τράγος» της Δύσης σε «εγγυήτρια δύναμη» στην Ουκρανία!
Ταυτόχρονα επιχειρεί να κλείσει τα μέτωπα με όμορες χώρες της, όπως για παράδειγμα με το Ισραήλ και σπεύδει να εμπλακεί στην χάραξη νέων ενεργειακών οδών εν όψει μιας νέας τάξης πραγμάτων που αναπόφευκτα θα διαμορφωθεί μέσα στο επόμενο διάστημα.
Βεβαίως η αποκατάσταση των σχέσεων της Τουρκίας με το Ισραήλ δεν είναι εύκολη υπόθεση. Με αφορμή την πρόσφατη επίσκεψη του Ισραηλινού Προέδρου στην Άγκυρα, στο Τελ Αβίβ επικρατεί συγκρατημένη αισιοδοξία για την εξέλιξη των διμερών σχέσεων.
Όπως σημειώνουν αναλυτές επί θεμάτων Μέσης Ανατολής, για την Τουρκία θα είναι πιο δύσκολο να αποκαταστήσει την χαμένη υποστήριξη του εβραϊκού λόμπι στις ΗΠΑ. Η Άγκυρα γνωρίζει καλά ότι χρειάζεται να επιτύχει την υποστήριξη του αμερικανοεβραϊκού λόμπι όσο τίποτε άλλο για την αποκατάσταση των σχέσεων Τουρκίας-ΗΠΑ. Επίσης η συμπάθεια και υποστήριξη του Τούρκου Προέδρου προς την τρομοκρατική οργάνωση Χαμάς δεν είναι μυστικό. Ωστόσο ουδείς γνωρίζει σε ποιο βαθμό είναι έτοιμος ο Ταγιπ Ερντογάν να αναθεωρήσει την πολιτική ως προς την Χαμάς. Πάντως στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, η Τουρκική Προεδρεία μετά την συνάντηση των δυο ηγετών επανέλαβε την τουρκική θέση για το Παλαιστινιακό ζήτημα, καθώς και τη σημασία που αποδίδει η Άγκυρα στη διατήρηση της ιερότητας του τζαμιού Αλ-Άκσα.
Επίσης την περασμένη βδομάδα η τουρκική διπλωματία σημείωσε άλλη μια ενδιαφέρουσα κίνηση. Την Τουρκία επισκέφτηκε ο υπουργός Εξωτερικών της Ιαπωνίας όπου ενημερώθηκε από τον Τούρκο ομόλογο του για τις παρασκηνιακές προσπάθειες που καταβάλει η Τουρκία ώστε άμεσα να επιτευχθεί ειρήνευση στην Ουκρανία. Επίσης σύμφωνα με ανακοίνωση του ΥΠΕΞ της Ιαπωνίας οι δυο υπουργοί αποφάσισαν οι δυο χώρες να συνεργαστούν και να συντονιστούν για τα θέματα της Μέσης Ανατολής και της Ουκρανίας, εν όψει της εκατοστής επετείου το 2024, από τη σύναψη των διπλωματικών διμερών σχέσεων.
Ο Ιάπωνας υπουργός Εξωτερικών Yoshimasa Hayashi, κατά την επίσκεψη του στην Τουρκία αντάλλαξε απόψεις με τον ομόλογό του, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, σχετικά με την κατάσταση στο Αφγανιστάν και την Ανατολική Ασία, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας και της Βόρειας Κορέας, και επιβεβαίωσαν ότι θα συνεχίσουν να συντονίζονται για την αντιμετώπιση της Βόρειας Κορέας, συμπεριλαμβανομένου του ζητήματος των απαγωγών. Επίσης η Άγκυρα και το Τόκιο στοχεύουν στην έγκαιρη σύναψη Συμφωνίας Οικονομικής Εταιρικής Σχέσης Ιαπωνίας-Τουρκίας και στο άνοιγμα του Τουρκο-Ιαπωνικού Πανεπιστημίου Επιστήμης και Τεχνολογίας το 2023.
(Ο Δήμος Βερύκιος είναι δημοσιογράφος)