Ασχολούμενος επαγγελματικά επί 40 χρόνια με τη Δημόσια Διοίκηση και ιδίως με την Τοπική Αυτοδιοίκηση, διαπιστώνω ότι όσοι ασχολούνται επιστημονικά με τη συγκρότηση, την οργάνωση και τη λειτουργία τους, δίνουν σχεδόν αποκλειστικό βάρος στις σχετικές πειθαρχίες των νομικών, των πολιτικών και των διοικητικών επιστημών.
Σε ένα πρόσφατο βιβλίο που εκπόνησα σε συνεργασία με τρεις συναδέλφους μου, που αφορά τη Μεταρρυθμιστική Τεχνική των Διοικητικών Μεταρρυθμίσεων Αποκέντρωσης και Τοπικής Αυτοδιοίκησης της Μεταπολίτευσης (1975–2020), προσπάθησα να αναδείξω ορισμένες τεχνικές πλευρές των διοικητικών μεταρρυθμίσεων και της διακυβέρνησης που δεν έχουν απασχολήσει την επιστημονική κοινότητα και τον δημόσιο διάλογο στη χώρα μας, τις οποίες συνοψίζω με τον όρο
«Μεταρρυθμιστική Τεχνική» (Reform Engineering).
Αυτό που με απογοητεύει είναι ότι αυτή η τεχνοκρατική οπτική δεν έχει μέχρι σήμερα «ανακαλυφθεί». Η απόδειξη είναι ότι εάν γράψεις στο Google τον όρο «Μεταρρυθμιστική Τεχνική» θα βρεις μόνο τις ιστοσελίδες στις οποίες έχει αναρτηθεί το παραπάνω βιβλίο μας.
Οπότε αντιλαμβάνεστε τη θετική έκπληξη που ένιωσα όταν διαπίστωσα ότι πρόσφατα οι εκδόσεις Παπαζήση εξέδωσαν το βιβλίο του Απόστολου Παπατόλια «Τεχνοκρατία & Δημοκρατία στη Σύγχρονη Διακυβέρνηση» που όπως αναφέρει ο Χαρίδημος Τσούκας στον Πρόλογο του βιβλίου, «η πλούσια πολιτική–διοικητική εμπειρία του συγγραφέα στην τοπική αυτοδιοίκηση και η στιβαρή θεωρητική σκευή του, τού δίνουν τη δυνατότητα να εμβαθύνει στα θέματα που πραγματεύεται» και «θέτει τα τεχνικά θέματα που αφορούν στην οργάνωση και διοίκηση του ελληνικού κράτους σε ένα πλαίσιο νομικού, φιλοσοφικού και διοικητικού θεωρητικού προβληματισμού».
Όπως δε αναφέρει ο ίδιος ο συγγραφέας «Τόσο η εγχώρια όσο και η διεθνής πολιτική ιστορία βρίθουν από παραδείγματα καλών προθέσεων που ατύχησαν στην πράξη, επειδή ο μεταρρυθμιστικός ζήλος υποτίμησε το ρόλο των «τεχνικών ζητημάτων» και επέβαλε τη νομοθέτηση τολμηρών αλλαγών, χωρίς, όμως, να έχουν προηγηθεί η ουσιαστική διαβούλευση, η τεκμηρίωση και το επιχειρησιακό σχέδιο για την υλοποίησή τους».
Παράλληλα, ο συγγραφέας τονίζει ότι «ενώ τα εργαλεία του «Οργανωτικού Δημοσίου Δικαίου» ανάγονται σε μια παραδοσιακή προσέγγιση της ιεραρχικής Διοίκησης, η αιτιακή προσέγγιση της πολιτικής–διοικητικής επιστήμης υιοθετεί εξ ορισμού μια πιο «ολιστική» οπτική, όπου η παράμετρος της «νομιμότητας» εντάσσεται στο ερμηνευτικό σχήμα της διακυβέρνησης επί ίσοις όρoις με τις σύγχρονες τεχνικές του προγραμματισμού, της διαχείρισης και της παρακολούθησης της εφαρμογής των δημόσιων πολιτικών».
Εντέλει αυτό που καταφέρνει ο Απόστολος Παπατόλιας με το βιβλίο του είναι να μας πείσει πως μια αποτελεσματική Σύγχρονη Διακυβέρνηση μπορεί ταυτόχρονα να αξιοποιεί την Τεχνοκρατία και να υπηρετεί τη Δημοκρατία.
(Ο Παναγιώτης Μαΐστρος είναι πολιτικός μηχανικός, σύμβουλος Τοπικής Αυτοδιοίκησης)